Anggitane: Antariksawan Jusuf
(Minggu, 04 Agustus 2024 08:59 WIB)

(Cerita Cendhek) Sing Ngira Sing Nyana

Sing Ngira Sing Nyana

Dianggit ring Mahawan

Serngenge nang kulon wis terantanan lakune. Iku pertandha pandome jam mandheg nang angka papat. Wayahe wis mangkat surup.

Mbok Jamal ngogrok nang ngarepe bengahan. Cangkeme sebrang-sebrung nguripi geni. Epange kayu disogrokaken maning. “Muga-muga gelis muruba,” pendongane. Ya teka bengahan iku iyane nggodhog banyu dienggo wedang. Mbakar tempe,  kelothok lan teribang. Nggawe jangan kelor utawa kelenthang. Mbakar terasi dienggo sambel ranti.

 Mbok Jamal ngelapi keringete kang deredesan. Panganan sakbengian wis temata nang meja. Jam papat mau iyane kesusu mulih teka umahe Yuk Lim. Juragane kang duwe toko pekakas listrik, tipi, lan liyane. Juragan keturunan kang apik atine. Mbok Jamal bagiyan umbah-umbah, nyeterika, masak lan njaga anake cilik. 

Kang Jamal mecungul nang lambene lawang. Tekane keiring suwara kecruk, kaya gitar naming rada cilik. Suwarane  kaya lobok litik, endhep ngawe-awe. Sakat cilik Kang Jamal wis diajari kenalan pekakase musik, ambi bapake. Mula iyane rada paseh sithik ajaran musik.

Saben dinane Kang Jamal ngubengi kutha. Esuk sampek rada bedhug mbecak, diterusaken ngamen. Awake magih kuwat, taping becake wis rada suwak. Kadhung ngamen lagune paceke gendhing Using.  Yaiku  Amit-Amit, Tanah Kelahiran,  Dalu-Dalu, Uga-Uga lan Pethetan. “Idhep-idhep milu njaga seni budhaya Belambangan”,  jare Kang Jamal.

Teka kadohan Jamal katon ketebang-tebang. Beda ambi dina-dina sakdurunge, soren iku Jamal raine katon kaya mekare kembang. Girange sing karuwan. Embuh ana paran.

“Mal, Sira wis teka,” emake nyapa.

“Iya Mak. Koran, permen lan kacang gorenge entek, payu kabeh.” Jamal nempali.

Jamal anak untang-antinge Kang Jamal lan Mbok Jamal. Lungguh nang kelas 8 SMP. Mulih sekolah, iyane dodolan koran lan majalah, kerimping sawi lan liyane. Asile dienggo sangu lan sekolah, karine dilebokaken celengan.

Suwarane adan teka mushollah, kerungu ejak-ejak sholat. Adhem rasane. Kang Jamal, Mbok Jamal lan Jamal agage njuwut wuduk. Jare Pak Ustad, “Kadhung sholat jamaah, ganjarane 27 derajat”.

“Menusa urip, kaya-kayaa 100 tahun. Kadhung mati, kaya-kayaa kesuk”. 

“Allahu Akbar”.

Uwong sakumah padha madhang bebarengan. Telap-telep ngerasakaken enake masakane Mbok Jamal. Sedurunge, uwong ketelon pontang-panting meres keringet pethenthengan. Dienggo paran? Megawe dienggo golet picis, mangan wareg, gena sehat. Seteruse akeh-akeh  ngelakoni ibadah nyang Gusti Allah.”

Kang Jamal lan Jamal, mbukak keresek cilik ulihe picis teka megawe sedina. Mbok Jamal uga mbukak asile megawe sakulan nang Yuk Lim. Uwong ketelon ngundha ambegan, nyawang picis ring ndhuwure meja. Picis iku disisihaken dienggo mangan, lan nyelengi tuku tipi. Tahun kepungkur wis kelakon masang listrik. Njero umah katon  padhang jingglang.

Iya. Uwong ketelon wis rada suwi mendhem rasa kepingin duwe tipi. Ukuran 14 inci bain. Saben dinane magih nunut ndeleng nang tipine Mbok Saperah, tangga apike. Kang Jamal dhemen acara siraman rohani lan kesenian, Mbok Jamal siaran keluarga, Jamal program ilmu lan pendidikan.

Yuk Lim nawani tuku tipi dodolane, kelawan mbayar nyicil. Seru dhemene uwong ketelon. Bakal kelakon niyat ndeleng tipi duwene dhewek. Buru seminggu nyaglak nang ngarepe tipi, eeh, tepak dina Selasa, tipine gulung gemet. Digondhol maling.

“Alhamdulillah. Rupane Gusti Allah durung ngelilani awake dhewek menthelengi tipi. Sabar bain”, Kang Jamal rada ngelus dhadha.

“Iya Kang. Uwong sabar bakal dikancani Gusti Allah,” Mbok Jamal  ambegan  jeru.

“Aja didawa ula wis, sakat kesuk nyelengi maning nang Yuk Lim,” Jamal atine njenggirat.

Kang Jamal tetep mbecak lan ngamen. Mbok Jamal terus umbah-umbah lan nyeterika nang Yuk Lim. Jamal magih dodolan koran lan majalah. Persasat megawene keliwat takeran. Kesandhung, kesampar, kedhungsang-dhungsang.

Wis wayahe. Serngengene terantang-terantang. Pasare katon tambah rame. Montor, sepidhah, becak seliweran ngebeki dalan-dalan gedhi. Ambi mancat becake, Kang Jamal kober sisilan. Kang dituju Toko Yuk Lim. Ambi ngateraken Mbok Jamal, paran maning, kadhung sing njuwut tipi anyar.

“Ati-ati Kang nang dalan,” pesene Mbok Jamal. Pesene njangget, magih anget selempat nang kuping.

Embuh tah. Nguwot tipi 14 inci rasane kari abot. Kang Jamal kongos-kongos. Paling wetenge durung diiseni sarapan.

“Brak, brak, brak!” suwarane paran?

Iring-iringan truk lan sepidhah motor mberebeki kuping. Gaur-gaur sakdalan-dalan. Becake Kang Jamal kesenggol truk. Mencelat. Tipine ajur sakwalang-walang. Iyane lan becake, magih selamet. Jare uwong-uwong, ana unjuk rasa nang Kantor Bupati. Nuntut mudhune rega-rega.

“Ya Allah, Ya Rabbii, Ya Kariim,” emeh bareng Kang Jamal, Mbok Jamal lan Jamal nyebut asmane Gusti Allah. Wis ping pindho iki kaya-kaya diweni coba.  Ilange tipi, kang suwe dienten-enteni.

Asar mau Mbok Jamal sing kober adang. Nang dalan mung tuku sega tempong. Sega tempong dipangan rada bengi ya kerasa enak. “Sega tempong, has Banyuwangi, mula enak dulur”.

”Padha menenga. Ana uwong thothok-thothok.”

“Niki leres geriyane Dhik Jamal?” pitakone uwong iku.

Pungkasane dhayoh iku dilajokaken ambi Bapake Jamal. Kabeh padha lungguh nang meja. Pak  Karim, arane dhayoh mau, nyeritakaken apuwa iyane teka nyang umahe Jamal.

Pak Karim nggawa tas cilik, cicir nang dalan, embuh nang endi. Isi tase picis,  surat-surat lemah, lan surat-surat penting liyane. Kadhung dietung, gunggunge  akeh.  Pak Karim pikire bingung. Upama ditemokaken uwong,  jaman saiki, ndane tas iku bisa mbalik?

“Dhik Jamal niki mara-mara mecungul. Mbalekaken taskula. Isine wutuh, mboten uwah,” ceritane Pak Karim. “Mula teng lebete tas ngeriku enten alamat geriyankula.”

Minangka tandha kesuwun lan seduluran, Pak Karim nggawa bungkusan gedhi. Sarta dibukak, isine tipi ukuran 29 inci.

“Isun mongkog duwe anak kaya Sira, Jamal. Sing ngira sing nyana, Sira duwe  ati jujur kelawan ikhlas,” emake meluk Jamal ambi ngembeng eluh.

“Ya Allah Ya Rabbi Ya Karim. Saklerese Kula nedhi mung sithik. Taping Ndika nguweni kari ageng, kari kathah,” Pak Jamal muji syukur.

Nyawang nang langit, ulane kaya candra dhewi. Lamat-lamat, teka tipine Mbok Saperah kerungu gendhing Ulan Andhung-Andhung. Gendhing Using kesuwur iki, anggitane Pak Endro Wilis.

“Ulan Andhung-Andhung ana padhang ana mendhung, alak emas...”

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.