Seri Basa Using Lawas: R. Binata (11-27)

Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Jumat, 15 Desember 2023 07:42 WIB)
- Kolom Bahasa Using



Cathetane R. Binata (W71-11-27)

Ater-ater:
Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com 
ngetokaken isine sithik-sithik.

Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.

gemasir: Anak ayam yang baru turun dari sarang.

besali: Pande, tukang besi.

gasik= gèsrèk.

nggowar: Bunyi sawangan (layang-layang suwangan) yang kencang banget.
Abane sowangan layangane sapa nggowar iku? Liyane padha badheg.
sowangan= sawangan.
badheg: Tidak berbunyi.

tales sungu= Ubi ungu.

guwamen= gomen: Sakit di mulut bayi, menyebabkan panas badan.

gawangan: Iga.
Gawanganisun lara: Tulang igaku sakit.

galo: 1. Mengaduk. Nggalo jenang: Mengaduk jenang.
         2.Dipegangi.

glatho= nglethes.

gilé: Bambu yang digunakan untuk menggulung layar.

gelang gula (wangsalan): kèrèkan. Kèrèkan jadi ngèrèki (menghampiri) tunangannya.
Kerekan iku cithakan gula aren, digawe saka pring wungkul digawe bumbung wung-wang dawane watara setengah kaki.

gumap: Terkagum-kagum, bisa karena takut ataupun terheran-heran.

nglajeng= ngluyur: Jalan-jalan yang tidak tentu arah dan tujuan.

glintong= gluntungan= gulung kuming: Menangis sampai tergulung-gulung.

bungut agalir: Mulut yang galir.

glek/gelek: Sering; kerap.
Embah gelek nyambangi isun, saben minggu keneng dimastekaken sapisan, kadhang-kadhang ping pindho.

embah: Kakek atau nenek. Tetapi yang disebut embah lebih banyak nenek. Kalau kakek, kaki.
Bangsa sentana lanang wadon iya disebut embah utawa sembah, embah lanang, embah wadon.

poh golèk: Salah satu jenis mangga, bentuknya besar dan panjang, dagingnya halus dan rasanya manis, sering dipakai untuk golekan (anak-anakan).

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.


Editor: Hani Z. Noor