Seri Basa Using Lawas: R. Binata (11-9)
Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Rabu, 15 November 2023 07:38 WIB)
- Kolom Bahasa Using
-8549.jpg)
Cathetane R. Binata (W71-11-9)
Ater-ater:
Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com
ngetokaken isine sithik-sithik.
Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.
plempengen= plimpingen: Keberisikan dari suara yg keras.
kepapan: Tinggal atau mendapat tempat.
incig: 1. Nama salah satu hantu. Memedi incig iku kang katon mung pukang-pukang bain, lakune ngincig.
2. Jalannya kurang cepat atau berlari pelan.
popoh= Kuat bertenaga.
Wong iku popoh temenan, mikul barang gedhene semono didheweki.
didheweki: Dilakukan sendirian.
apa-apa: Pegangan ketam atau ani-ani yang terbuat dari bambu utuh kecil yang lubang bambunya berada di kiri dan kanan.
kartu kerok= mendhung.
mapak: Saat tanaman padi tingginya sama seperti diratakan.
gemundha: Saat tanaman padi baru ditanam dan waktunya disiangi karena banyak tanaman gulma yang bernama gundha.
gumadhung: Saat tanaman padi berdaun hijau, lantas mapak.
meteng: Saat tanaman padi hampir berbuah.
mlecuti: Saat tanaman padi mulai satu dua mengeluarkan bakal buah.
merkatak= mratak: Saat tanaman padi berbuah semua tapi belum berisi.
gemiwang= kumemping: Saat tanaman padi buahnya sudah berisi.
gemiwang kuning: Saat tanaman padi sudah mulai dipanen.
cucumbune: Mata-matanya.
maju: 1. Ikut menari.
Mau bengi isun nonton gandrung ing omahe bebahu, marine dudu jaban, munggaha jaban (dijabanaken) isun arep maju.
jaban: Tidak untuk orang luar/tak terundang.
Lumrahe yen (dhung-red) ana tanggapan gandrung iku nganggo ulem-ulem, ana hang sing. Hang sing nganggo ulem-ulem, aran dijabakaken, saben wong bisa beksa gandrung iku uga nganggo tombokan sakarepe ganti-ganti, hang lumrah ngloro (wong lanang loro, wadone siji).
2. Harganya naik.
3. maju kayu: Kayu yang dibelah dengan paju.
lempiji: Sejenis pohon mirip pohon pinang, bisa diambil dahan pucuk mudanya (empol= pondhoh).
Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.