Seri Basa Using Lawas: R. Soedira (07a-3-4)
Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Rabu, 19 Juli 2023 09:45 WIB)
- Kolom Bahasa Using
Cathetane R. Soedira 1920 (W74-07a-3-4)
Ater-ater:
R. Soedira nulis ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1920. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com ngetokaken isine sithik-sithik.
Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip hang ana 10 jilid.
anak pupon: Anak yang didapat dari pemberian orang lain (pamili).
Si Waluh iku duwe anak pupon wadon diarani Si Pupon, ulihe ngrumat kawit umur 40 dina, saprene wis umur 9 tahun.
anak wahab; (tidak ada keterangan-red)
ander-ander: (Hanya ada keterangan, pada Appendiks I-red)
angguran: orang yang tidak bekerja (tidak punya pekerjaan.
Kawit tahun kang kepungkur saprene saben desa (kampung) akeh wong angguran, awit (merga-red) penggawehan (buruhan) saya suda.
angon janji paroan anak: Orang yang memelihara hewan yang bisa beranak, berjanji setiap beranak bergiliran yang mendapatkan. Yang punya hewan mendapat giliran pertama.
Si Labu iku ngrawati 1 wedhus babon duwene Si Waluh angon janji paroan anak, mangka wedhus iku kawit (sakat) duwe anak kang duwe bagean si Waluh, manak kang kepindho Si Labu kang duwe, sapiturute yen (kadhung-red) anak gantenan kang duwe.
apanage: (tidak ada keterangan-red)
apèl: naik banding dalam pengadilan.
Si Buwang iku kadakwa nyolong sapi, bareng (sarta-red) diperiksa aturane dening pengadilan Landrat keneng ukuman 2 tahun, Si Buwang njaluk apel.
asiran (ambetan) (besiki)= duren.
Pun Labu tumbas asiran kalih iji.
bayu: perjanjian pada orang yang bermain gitikan.
Si Andon lan Si Bodos arep gitikan, sadurunge dilakoni padha bayu sing olih nggitik liyane boyok lan sing ulih nggitik pindho, sawise bayu nuli (aju-red) mangkat gitikan.
bakalan=pacangan: dua orang pemuda dan pemudi yang terlibat dalam perjanjian berharap di belakang hari bisa menjadi jodoh.
Si Buwang iku saiki wis bakalan lan (ambi-red) Si Rasemi anak prawane mak Mus.
bakul= penjual.
Si Karman iku bakul jarit, dagangane apik-apik, mulane akeh wong kang padha tetuku.
bala: teman.
Si Wadi ngajak bala akeh, ana kang nggawa bedhil, pedhang lan liya-liya gaman, diajak ngepung macan tutul ana ring kebonan.
Balambangan: iku arane negara kasebut kutha, lawas-lawas (suwi-suwi-red) ngalih panggonan kasebut Banyuwangi saprene.
bennenlingen (tidak ada keterangan, bennenlingen artinya alien-red)
barang gawan: barang seserahan.
Si Kustiyah iku ulihe laki lan Buwang nggawa barang gawan rupa: 1 pasang suweng mata inten lan 1 pasang gelang emas (gelang tangan).
barèng: (tidak ada keterangan).
barong: ukiran kayu seperti macan, memakai jamang kulit dan dicat, badannya terbuat dari karung yang dicat loreng, dimainkan dua orang, satu memegang kepala, satunya berada di pantat memegang ekor.
Mau ring tegal ana penganten diarak lan nganggo tontonan barong nguber-uber lare kang padha nonton, lare-lare padha mlayu-mlayu kambi surak.
Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.