Seri Basa Using Lawas: R. Binata (11-28)

Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Sabtu, 16 Desember 2023 08:36 WIB)
- Kolom Bahasa Using



Cathetane R. Binata (W71-11-28)

Ater-ater:
Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com 
ngetokaken isine sithik-sithik.

Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.

golokan: Sudetan, jalan air pada pematang.

ngledug: Tidur tanpa bantal.
Mau bengi isun turu ing pesantren ngledug bain, sing kumanan bantal, endhas sun krasa ngelu.
pesantren= langgar.
kumanan: Kebagian.

gemlodhog= gumeder.
Kadhung ana wong tuwek omong aja gemlodhog bain tah, iku arane sing weruh tata.
omong: Berbicara.
tata: Tata krama.

endeh (endah, cager): Alangkah; betapa.

geméjol: Buah pinang yang hampir tua.
Jambene magih gemejol diundhuh, nganteni tuwek sithik engkas bain sing kanti.
sithik engkas: Sebentar lagi.
sing kanti: Tidak sabar.

gélot: Lengket.
Jenange gelot, dianyeng piringe katut.
dianyeng: Diambil.

nggoleti: Mencari.

ngglathé= nglethes: Mengambil apapun yang tergeletak.
Sira kau ngglathé bain, tangane sing enak meneng, paran-paran dijumputi.

ngglitho= nggeridho: Mengolok-olok.

nggutro: Menangis yang lama banget.

glatik= glathik: Salah satu jenis burung.

gemlatik: Tanduk, taring atau tanduk kaki ayam yang masih pendek dan lancip.
Siyunge gemlatik, medeni: Taringnya lancip, menakutkan.

prit: burung emprit.

gluthuk: Suara air mendidih atau suara perut kelaparan.

glasta= pucang galiman: Nama salah satu gending.

glimpang= jenang glimpang: Jenang yang terbuat dari pati.

lare glimpang: Anak yang telentang.

gulugan= gelu: Tanah yang dibentuk bundar sebagai bantalnya mayat.

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.


Editor: Hani Z. Noor