Seri Basa Using Lawas: R. Binata (11-29)
Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Senin, 18 Desember 2023 06:14 WIB)
- Kolom Bahasa Using
Cathetane R. Binata (W71-11-29)
Ater-ater:
Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com
ngetokaken isine sithik-sithik.
Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.
manguneng galung: (Tidak ada keterangan-red).
lagaran: 1. Menggunakan jasa swasta.
2. Mengendarai kuda tanpa pelana.
gulung: Anyaman kawat atau bambu yang diisi batu untuk membendung aliran air.
sumur gemuling: Nama sebuah sumur di desa Cangkring, Rogojampi. Menurut dongeng, sumur itu tembus ke laut selatan, sehingga dalam banget. Airnya kadang ada kadang kering. Artinya: boros.
golong: Bambu wadah air yang panjangnya dua sampai tiga ruas. Kalau cuma satu ruas, lubang untuk mengeluarkan airnya sempit dinamakan gunja. Sedang bambu pendek kira-kira setengah ruas untuk wadah air namanya cukil.
glonggong= Glagah putih.
geplèngan= lantakan: Bagi dua.
gajah-gajahan: 1. Sebangsa burung mirip burung trinil dan sering ke laut.
2. Binatang yang suka bermain di air, berjalan maju mundur, punya enam kaki panjang-panjang.
nggajuli: Mewakili atau maltoni.
pependheman jaran goyang: Guna-guna bernama jaran goyang yang perlu dipendam dalam tanah.
nggecer ulihe nagih: Menagih berkali-kali.
ganjur: Galah yang dibikin dari bambu utuh panjang.
ganjel: 1. Umpak (tatakan tiang).
2. Ginjal.
janggel: Tongkol jagung.
gémé, gimé: Tidak boros; penuh perhatian.
gemek: Burung puyuh.
gemet: Habis.
Picis sun ilang gemeblug ing latar ngarepe omah, sun golet-goleti gemet sing gelem ketemu, sapa-sapa kang bisa nemokaken, mengko sun opahi seténg. Picise kang ilang iku talèn.
Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.