Banyuwangi Bengen, Ura-Ura Njerone Kutha (Bagiyan 1 teka 2)

Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Jumat, 03 Mei 2024 08:01 WIB)
- Opini

Ura-Ura Njerone Kutha (Bagiyan 1 teka 2)

Sedurunge cerita anane panggonan ning Banyuwangi, jaman sak mareke Perang Dunia hang kawitan (taun 1914-1918) lan Perang Pasifik (taun 1937-1945), ana cathetan sithik pirang-pirang panggonan hang nduweni cerita kanggo ngimbangi cerita Banyuwangi kuna sedurunge dadi kutha.
   Ana 59 panggonan hang kecathet, sak mareke Perang Bayu taping hang magih ana sampek saiki mung separone.
   Panggonan hang ning kutha, mung kecathet desa Welaran. Diubengi desa Mojoroto, desa Cungking, desa Penataban lan desa Boyolangu.
   Hang aran Dandang Wiring duwe cerita dhewek. Nyangga Perliman, arah nyang Sobo, nyang Mojoroto lan Cungking, nyang Kulandan lan nyang setasiyun wetan kampung SS utawa kampung Surabayan.
   Inggrisan iku mula asale aran Singodilogo. Ning jerone kutha akeh aran desa hang nganggo SINGO, yaiku Singonegoro, Singomoyo, Singoteruna, lan Singodilogo.
   Adoh ning jaba kutha, ana hang aran Singojeruh lan Singolateri. Miturut sastra Jawa, hang aran panggonan, aksara mburine ditambahi nan utawa an. Singodilogo dadi Singodilagan, Singomoyo dadi Singomayan, Singonegoro dadi Singonegaran, Singolateri dadi Singolatren, Singojerih dadi Singojuruh. Asal mula ceritane macem-macem. Ning Singomayan, ana kuburan hang rada menceng ngalor, diarani makam Mbah Singo utawa Buyut Singo.
   Kutha Banyuwangi, nalika sedurunge perang Pasifik, hang rame lan katon urip, mung sak utere masjid gedhi lan pendhapa. Ana lapangan hang diarani Tegal Masjid, dudu tegale masjid, panggonane lare Kauman lare Kasepuhan, lare Kepatihan lan lare Temenggungan main tembung.
   Ning tengahe tegal, ana uwit weringin, akehe telu gedhi-gedhi lan dhuwur. Ning pinggire tegal sak unyengan, ana uwite sawo kecik lan uwite asem, dhirik. Ngarepe pendhapa, ana situs hang diarani lingga. Jare wong hang ngerti jare linggane Sidapaksa.
   Pinggir kidul Tegal, dienggo stanplat (terminal), panggonane motor oplet jurusan Rogojampi, Benculuk lan jurusan Wongsorejo, Galekan. Antarane panggonan oplet jurusan ngidul lan jurusan ngalor, ana pom bensin hang gedhine mung sak gerdhu. Akehe ana loro. Hang kulon duwene Yik Amak, Kapten Arab, hang wetan duwene Song Tiap, Kapten Cina. (Kapten iki pemimpine etnis liyan hang ana ring kutha. Ring Lampung Arab dipimpin Kapten Arab. Ring Pecinan dipimpin Kapten Cina). Bucu kulon Tegal dienggo mangkale dhongkar, persis ngarepe Biskop Srikandi. Siji-sijine biskop ning Banyuwangi. Elore maning ana Hotel Srikandi mepet ambi masjid gedhi.
(Ana sambungane bagiyan 2)

Hasnan Singodimayan

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.