Seri Basa Using Lawas: R. Binata (03-10)

Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Senin, 18 September 2023 07:27 WIB)
- Kolom Bahasa Using



Cathetane R. Binata (W71-03-10)

Ater-ater:

Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com ngetokaken isine sithik-sithik.

Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.

uwik= kuthek: Dicuil menggunakan jari (red)
jeruk uwik= Jeruk keprok.
Jeruk uwik: Jeruk yang cara mengupasnya
dengan cara dikuwik/dikuthek.
modod: Cangkokan jeruk atau sawo yang sudah berakar.
iwel=ruwet=rubet: Pikiran buntu.
kethot= Kue-kue yang terbuat dari ketan, dimasak lantas ditumbuk.
cining: Kethot yang disajikan dengan parutan kelapa serta diberi gula encer seperti serabi.
ulu: Menelan
alin, alin-alin=alèn-alèn (besiki): Dari alon-alon, pelan-pelan.
ilur: Liur.
Isun wis pirang dina kepingin salak, sampe ngilur, kongkonan tuku menyang pasar sing olih-olih. (Biasanya untuk orang perempuan yang lagi ngidam)
          sing olih-olih (tidak dapat-dapat).
aluk= pilih.
aluk endi: Pilih endi.
Aluk endi, kang gedhe lan (ambi-red) kang cilik, yen (kadhung-red) isun aluk kang sedheng.
ngalum-alumi: Mulai layu, untuk daun-daun pepohonan.
ulig= pipis: Dihaluskan.
Wedhake uligen kang halus ing penguligan kono. Yen (kadhung-red) arep ngulig, rijigana sulung, sebab pecake dienggo ngulig jamu.
penguligan=pipisan (alat untuk menghaluskan-red).
     rijig= bersih.
     sulung= dulu.
leleg, klelegen (Jawa): Tertelan sesuatu (red).
uling: Ikan sungai seperti belut, sangat disukai orang.
iling=corot: Menuang.
Cingkire ilingana wedhang maning, aja kathik isin.
     cingkir= Cangkir.
     maning: Lagi.
apa, ngapaa: Mengapa.

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.


Editor: Hani Z. Noor