Seri Basa Using Lawas: R. Binata (03-28)

Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Selasa, 10 Oktober 2023 07:29 WIB)
- Kolom Bahasa Using



Cathetane R. Binata (W71-03-10)


Ater-ater:

Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com ngetokaken isine sithik-sithik.

Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.


rèmban (besiki)= waras utawa slamet: Sehat.

rombong: Wadah panganan atau rampadan yang terbuat dari bambu mirip tampah, tetapi ada tutupnya dan pinggiran bambunya lebih tebal.

rantang: Wadah serupa rombong tetapi dibuat dari lidi aren.

   kawung: Lidi aren.

   pringgi: Lidi daun kelapa, dinamakan begitu karena sering dipakai mengikat padi, ringgèn. (Lihat nggagasi).

rob: Teduh.
Parinisun kang ana ring roban kiyeng-kiyeng, liyane lemu-lemu.
   parinisun: Tanaman padiku.
   kiyeng-kiyeng: Tidak sehat.

rèbèh= 1. Rata, untuk tanah.
Lemah kang lebak mejekul iku rebehna.

   lebak mejekul: Tanah menggunduk.

          2. Gepeng.
Blèk iku idek-ideken sampek rebeh.

   blek= gembrèng: Wadah yg terbuat dari seng.

glam= gelam: Lilin/malam dari tawon klanceng/lanceng.
Lik, isun empetna gelam, arep sun enggo ndhempul kendhang.

   lik: Panggilan kepada ana lelaki.

   empètna: Ambilkan.

nuring= wora-waribang (Tidak ada keterangan-red).

rangi: (Tidak ada keterangan-red).

rangki, ngrangki= Menggandeng; mengikat.
Ayo Cok, isun tulungana ngrangki.

   ngrangki: Membuat ikatan untuk atap welit (ilalang kering), tanpa paku, hanya dengan mengikat.

   cok= Kependekan dari kata kanca.

   erab= empyak.

   dur= usuk.

ranggah= branggah: Tanduk kijang yang bercabang.

kerèg: sapu lidi.

Dheketan kang dicekeri pitik iku keregen, buwangen nyang lebuh kana.

   dheket, dheketan: Sampah.

   lebuh: Tempat buang sampah.

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.


Editor: Hani Z. Noor