Seri Basa Using Lawas: R. Binata (11-3)

Antariksawan Jusuf (dipublikasikan pada Rabu, 08 November 2023 08:04 WIB)
- Kolom Bahasa Using



Cathetane R. Binata (W71-11-3)

Ater-ater:
Sakliyane R. Soedira, ana R. Binata hang nyathet ucap-ucap basa Using pirangane jilid taun 1929-1932. Aju, makene bisa diwaca wong akeh, belambangan.com 
ngetokaken isine sithik-sithik.

Ejaan lan keterangan wis ngeliwati proses suntingan. Umpamane: oe dadi u, tj dadi c, dj dadi j, j dadi y, awalan h dadi ilang. Keterangane teka basa Jawa dadi basa Indonesia. Tandha titik ring ngingsore ukara d/t dadi dh/th. Keterangan kr (krama) dadi besiki. Ejaan liyane, kayata klapa, mlaku (hang nganggo ejaan saiki mesthine ditulis dadi kelapa, melaku) miloni naskah aseline. Conto ukarane dijuwut teka naskah aseline, mulane magih kecampur basa Jawa sithik. Kayata, ana yen (mesthine kadhung), nuli (aju), mbeneri (ketepakan), klapa (kelapa) lan liya-liyane. Urutan ucape plek ketiplek njuwut teka manuskrip.

gandhokan: Bagian samping rumah.

prail: ngedum utawa mbagi.
Barang tinggalane si Anu, bareng (sarta-red) diprail ing anak-anake, wong siji mung ulih bagéan rata-rata mejaji satus ringgit.
mejaji=pangaji: Dapat.

paran: Apa.
Parane sira mau sing gelem sekolah, wis, diseblaki bapakira, mulane kapoka aja gediku-gediku maning, kadhung sira magih gediku bain, sira arep diuger sing dicul-culaken.
diuger= dicancang: Diikat.

prucut: 1. Buah pinang yang masih kecil.
              2. Copot (untuk tali atau ikatan).

pirik: 1. Binatang laron kecil. Kalau yang besar disebut uruk-uruk.
          2. Nama sejenis burung, warnanya agak kehijauan, paruhnya merah, sebesar burung srigunting, kalau berbunyi: pirik-pirik. Makanannya termasuk laron dan lain-lain.

prekah, merekah: Merekah; retak.
Saking lawase sing ana udan, lemahe padha mrekah kabeh, tandurane padha garing.
Jeruke mrekah emeh sigar.

prakintingan: (Tidak ada keterangan-red).

berkutut: Burung perkutut.

perding-perding: Menunjukkan ketidaksukaan.

wrangka gabélan: Kerangka keris.

gandar: Kerangka penyambung. Ukirannya dinamakan landéan.

parot: Simpan.
Bekakase sepédhah iki parotana kang primpen, mané gampang njumput, dadi sing kathik golet-golet.

pédhog=bédhog: Pincang.

protongan: Bingung. Apapun yang di sekitarnya tidak diperhatikan, tidak karuan yang dipikir.
Sira kau kadhung dikon protongan, barang onong ngarepe sing weruh, paran bain kang dipikir.

kau= iku: Itu.

onong (asale ana ing): Ada di.

dongong: Tidak melihat.

Redaktur menerima berbagai tulisan, kirimkan tulisan anda dengan mendaftar sebagai kontributor di sini. Mari ikut membangun basa Using dan Belambangan.


Editor: Hani Z. Noor